به گزارش نیکوکار، تاسیس دهیاری در روستاها بعد از تصویب قانون «دهیاری‌های خودکفا در روستاهای کشور» مربوط به سال ۷۷ نقطه عطفی در مدیریت روستاها به شمار می‌رود، اما مهم‌ تر از آن ورود زنان به این عرصه بود که تقریبا در اواخر دهه ۸۰ اتفاق افتاد و باعث شد افق‌های روشنی برای زنان روستایی ترسم شود.

شاید تا سه دهه پیش برای روستاهای ایران غیرقابل تصور بود که یک زن بتواند نقش مدیر اجرایی روستا را ایفا کند، اما اکنون اوضاع تغییر کرده و به باور جامعه شناسان و فعالان اجتماعی، ورود زنان در عرصه دهیاری سبب شده تا با تحولات عظیمی در حوزه اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و حتی سیاسی روبرو شویم.

امروزه زن روستایی فقط به عنوان یک همسر، مادر و نیروی کار نقش آفرینی نمی‌کند، بلکه در کنار مردان برای توسعه روستای خویش تصمیم می‌گیرد و با طرح‌ها و ایده‌های کارآفرینی مسیر توسعه اقتصادی را هموار می‌سازد.

برای استانی مانند قزوین که با بافت سنت و مذهبی روبرو است، ورود زنان به عرصه‌های مدیریتی همچنان با آهنگ بسیار کندی همراه است، در این استان ۶۳۰ دهیار وجود دارد که فقط ۵۰ نفر آن‌ها معادل هشت درصد را زنان به خود اختصاص داده‌اند.

با این که دهیاران زن در این استان از نظر تعداد چندان رشد قابل توجهی نداشته‌اند، اما کیفیت طرح‌ها و ایده‌های آن‌ها حاکی از این است که به خوبی توانسته‌اند در عرصه مدیریتی پیشرفت کرده و به فکر توسعه روستاهای خویش باشند.

در میان روستاهای دارای دهیار زن در استان قزوین، کارنامه منطقه الموت کمی پررنگ‌تر به نظر می‌رسد و ما را بر این داشت تا با ۲ تن از زنان کارآفرین و خلاق این منطقه گفت و گو کنیم؛

احداث یک کارگاه عرقیات و تلاش برای راه‌اندازی اولین اکوولیج در کشور

حدیثه باقری ۳۶ ساله ساکن روستای زناسوج الموت پنج سال است که وظایف دهیاری را برعهده دارد؛ وقتی از او درباره انگیزه‌اش برای پذیرفتن مسؤولیت‌های دولتی و نقش‌های اجتماعی و اقتصادی سوال کردیم که به خبرنگار ایرنا گفت: من همیشه دوست داشتم کمی بیشتر از توانای شخصی خود بتوانم برای روستا منشا اثر باشم.

وی با بیان اینکه قبل از شغل دهیاری به عنوان فعال اجتماعی و محیط زیست فعالیت می‌کرده است، اظهار داشت: همیشه ذهنم درگیر از بین رفتن بافت قدیمی روستاها بود و جلوی چشمانم بافت قدیمی زناسوج هر ساله بیشتر تخریب می‌شد؛ همین موضوع موجب شد تا حتی به فکر کار بزرگتری باشم و ایده «بوم دهکده گردشگری» را مطرح کنم که در نخستین استارتاپ ویکند (رویداد ارائه کسب و کارها) که از سوی دفتر امور روستایی برگزار شد، به عنوان ایده برتر انتخاب گردد.

باقری در خصوص امورات دهیاری تصریح کرد: دهیاری را نمی‌شود یک شغل دانست، بلکه کاری اجتماعی و همراه با عشق است و به نظر من امید داشتن یکی از بزرگترین سرمایه‌ها برای انجام چنین فعالیتی به شمار می‌رود؛ به عبارت دیگر برای من که با تمامی فراز و نشیب‌های یک روستا آشنا هستم، قبول کردن مسؤولیت‌ها و «امید به آینده بهتر روستا» یکی از چندین عامل مهم برای ورود به دهیاری بود، البته در میان برخی اقدامات مسؤولان جامعه ضربات سنگینی به این امیدواری ها وارد ساخته است.این دهیار ادامه داد: متاسفانه در نظام سیاسی و اداری کشور وظیفه رسیدگی به امور روستاها بر عهده یک دستگاه خاص نیست و این مساله توسعه روستاها را از همه نظر کمی پیچیده کرده است؛ به عنوان مثال  برای فعالیت‌ها و اقدامات مربوط به روستا و روستاییان، گذر دهیاران به اکثر دستگاه‌ها افتاده است و در این میان تفکرات و نگاه‌های متفاوتی وجود دارد، تا جایی که برخی اهمیت روستاها را فقط در حد یک عکس برای گزارش عملکرد می‌دانند!

باقری به این سوال که آیا خواهان پیشرفت در رده‌های مدیریتی بالاتری است، پاسخ داد: برخلاف برخی دنبال جایگاه مدیریتی بالاتر نیستم و ترجیح می‌دهم امورات را در دایره محیطی تسهیل کنم؛ تجربه ثابت کرده خیلی از مدیران و تصمیم سازان در حوزه توسعه روستایی فقط به منابع علمی دهه ۸۰ یا ۹۰ میلادی اکتفا می‌کنند، درحالی که کار با اجتماع و مردم خصوصا در روستاها هر روز به اطلاعات جدید نیاز دارد.

این دهیار زن در روستای زناسوج تاکید کرد: اصولا برخی مدیران در رده‌های بالا اعتقادی به  جلب مشارکت جوامع روستایی برای پیشبرد اهداف توسعه ای ندارند و بی‌اعتمادی میان دولت و روستاییان جلوی مشارکت و فعالیت بیشتر را گرفته است؛ درحالی که به اعتقاد من روستا کانون تولید و کارآفرینی است و منبع اصلی آرامش اقتصادی در یک جامعه محسوب می‌شود.

باقری بیان داشت: از آنجایی که روستاها به عنوان یک مولد و منبع مورد توجه قرار نگرفته‌اند، میزان مهاجرت از روستاها به شهر در سه دهه گذشته افزایش یافته و به طبع آن آسیب‌های اجتماعی پیرو نظریه پروانه‌ای گسترش یافته است؛ با این حال من همیشه دوست داشتم کاری انجام دهم که با جلب مشارکت و توانمندسازی جوامع روستایی، وابستگی به اقتصاد شهری را کاهش داده و استقلال بیشتری را محقق سازم.

وی در خصوص طرح‌ها و ایده‌ها برای توسعه روستای زناسوج گفت: با طرح برنامه‌های بلند مدت و پایدار، یک کارگاه عرقیات گیاهی در روستا با هدف ایجاد اشتغال برای زنان سرپرست خانوار و همچنین بردن دهیاری روستا به سمت خودکفایی بودم که خوشبختانه تا حدود زیادی این امر محقق شد و مجوز تاسیس کارگاه عرقیات گیاهی زناسوج را دریافت کردم.

باقی افزود : براساس پیش بینی‌هایی که داشتم کلنگ احداث کارگاه در تیرماه ۹۹ زده شد، اما روند ساخت آن به دلیل افزایش یکباره تورم و کافی نبودن اعتبار متوقف مانده است، که در صورت افتتاح برای هشت نفر به صورت مستقیم و غیر مستقیم اشتغال ایجاد می‌شود.

برنامه دیگری که بدنبال تحقق آن هستم، ایجاد یک بوم دهکده گردشگری یا Ecovillage است که تاکنون ایجاد نشده و با ثبت در شبکه جهانی اولین اکوویلیج در خاورمیانه خواهیم بود.

ایجاد تعاونی، توسعه بخش کشاورزی و حرکت به سمت بوم گردی

شکوفه رشوند ۲۷ ساله و جوان ترین دهیار بخش الموت غربی که در روستای لات سکونت دارد، از دیگر زنانی است که به عنوان یک پیشاهنگ در توسعه روستاهای الموت شناخته می‌شود، وقتی از او درباره اهداف فعالیت در حوزه دهیاری سوال کردیم به خبرنگار ایرنا گفت: علاقه به حوزه سیاست و خدمت کردن به مردم از عمده عوامل بود که باعث شد در این راه قدم بگذارم.

وی اضافه کرد: همیشه گذر از ترس‌ها، رسیدن به ناممکن‌ها و طی کردن موانعی که سر راه زنان مملکت قرار دارد به عنوان یک دغدغه برای من شناخته می‌شد و همین عوامل بود که مرا تشویق کرد تا از مردادماه ۹۷ در این راستا فعالیت کنم.

رشوند در پاسخ به این سوال که آیا برای عهده‌داری در رده‌های مدیریتی بالاتر برنامه‌ای دارد، یا خیر، گفت: شغل دهیاری برای من که تجربه‌ای نداشتم شگفت انگیز بود؛ باعث شد رشد کنم و برای مراحل بالاتر آماده شوم؛ هرچند که به دهیاران آن گونه که باید و شاید توجه نمی‌شود و از حقوق و مزایای کمی بهره مند هستند، با این حال دهیاری به عنوان تجربه به اندازه ۲ سال کفایت می کند و من قطعا تلاش می‌کنم به رده‌های بالاتر مدیریتی صعود کنم.

این دهیار زن در خصوص طرح‌ها و ایده‌های توسعه اقتصادی بیان داشت: اقدام به تاسیس شرکت تعاونی تولید و بدنبال آن توسعه کشاورزی، تلاش برای ایجاد بوم گردی و تسهیل امورات زنان روستایی از عمده برنامه‌هایی خواهد بود که امیدوارم با مساعدت مسؤولان محقق شود.

این دهیار زن در روستای لات الموت غربی موانع زنان را در ذهن و نگرش آنان عنوان کرد و اظهار داشت: به نظر من هیچ مانعی پیش روی یک زن وجود ندارد، چه در دهیاری و چه در ریاست جمهوری، این زن است که باید از عهده موانع پیش رو برآمده و به سمت جلو حرکت کند؛ با این حال تلاش برای آگاهی زنان در صورت مطالبه گر بودن آن‌ها از طریق آموزش این مسیر را تسهیل می‌کند.

رشوند تاکید کرد: مردان باید از زنان توانمند و تلاشگر روستا تقدیر کنند، دستان یک زن وقتی با نخ آشنا می‌شود، قالی‌های زیبا پدید می آورد و همان دستان ، کودکانی شایسته تحویل اجتماع می‌دهد و تمام امورات خانه را رسیدگی می کند؛ ما اینجا در الموت زنانی داریم که همراه همسرانشان باغدار هستند و علاوه بر آن به دام‌ها نیز رسیدگی می‌کنند.

وی یادآور شد: توانمندی زنان روستایی و تلاش برای کمک به امورات آن‌ها از موضوعاتی است که همه مسؤولان باید در خصوص آن مساعدت کنند.

الموت مستعد توسعه برای دهیاران زنان است؛ امروزه مرز فکری بین زن روستایی و شهری وجود ندارد

سمیه میراشه پژوهشگر و کارشناس حوزه جامعه شناسی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: به طور رسمی، برای اولین بار در کشور زنان روستایی از طریق حضـور در شـوراهای روسـتا برای مدیریت روستایی مشارکت کردند؛ اما به طور کلی با شروع دولت یازدهم و دوازدهم و تلاش برای افزایش تصدی گری بانوان، شاهد بودیم که آمار دهیاران زن چهار برابر شد و از ۸۰۰ نفر به سه هزار و ۶۰۰ نفر رسید.

وی مهم ترین مانع زنان روستایی در ورود به مسائل اجتماعی، اقتصادی و سیاسی را کلیشه‌های زنانگی مانند خانه‌داری عنوان کرد و گفت: با توجه به اینکه زنان روستا به نسبت زنان شهر بیشتر در امورات منزل و بیرون از منزل فعالیت می‌کنند، به عنوان محوز اصلی خانه محسوب شده و نقش‌های بسیاری را برعهده دارند، با توسعه فرهنگ روستاها و تحول تکنولوژی این وظایف کمتر شده و این روزها زنان روستایی بیش از پیش می‌تواند به موضوعاتی فراتر از خانه‌داری و دامداری فکر کنند.

میراشه عصر ارتباطات و آگاهی بخشی حقوق زنان از طریق رسانه ها را عامل دیگر توسعه زنان روستا برشمرد و گفت: به لطف اینترنت و دسترسی آسان به منابع اطلاعاتی، امروز ادبیات و گفتمان زن روستایی شبیه زن شهری شده و تفاوت چندان بین آن‌ها وجود ندارد،اگرچه از نظر ساختاری زن روستا هنوز در نوع ظاهر و فعالیت با زن شهری تفاوت دارد، اما مرزی بین اندیشه‌های آن‌ها وجود ندارد.

این جامعه شناس تصریح کرد: به همان میزان که زن شهری می‌خواهد شاغل بودن و مفید بودن را در پذیرفتن یک شغل دولتی یا خصوصی جستجو کند، زن روستایی نیز به خوبی می‌داند که کشاورزی و دامپروری به عنوان یک شغل روزمره هرگز نمی‌تواند خلاء مدیریتی و شغلی او را جبران کند و خواهان دستیابی به رده‌های بالاتر مانند دهیاری، شورا و حتی بخشداری و فرمانداری است.

میراشه روستاهای الموت قزوین را به لحاظ توسعه یافتگی و دارا بودن افرادی با وظایف اجتماعی مستعد توسعه و رشد زنان عنوان کرد و گفت: تجربه ثابت کرده که در جوامع روستایی، معمولا زنان تابع همسران خویش هستند، اما این موضوع تا زمانی ادامه دارد که مردان وظایف سنتی برعهده گرفته و به خارج از حیطه روستا فکر نکنند، بنابراین در صورتی که مرد روستایی شغل دولتی، خصوصی و یا سیاسی و اجتماعی داشته باشد، خواه ناخواه سد و موانع پیش روی زنان را برداشته و ورود آن‌ها به اجتماع را تسهیل می‌کند، این موضوع امروز در روستاهای الموت به خوبی دیده می‌شود و مردان این منطقه در توسعه و کمک زنان خود نقش آفرینی می‌کنند.

وی خاطرنشان کرد: از دل همین روستاهای الموت زنانی وجود دارند که این روزها به عنوان مشاور استاندار، مدیران بخش دولتی و خصوصی و حتی شورای شهر نقش آفرینی می‌کنند؛ بنابراین این وظایف دهیاران زن را کمی سنگین تر خواهد کرد، چون مخاطب آن‌ها در مسیر رشد و توسعه قرار دارد و باید نسبت به آگاهی و فعالیت اجتماعی دیگر زنان نیز تسهیل گر باشد.

این پژوهشگر یادآور شد: با این که دهیاران زن در قزوین اقدامات بسیار خوبی را در حوزه‌های مختلف اجرایی کرده‌اند، اما تعداد دهیاران و شوراهای زن باید بیش از این باشد و این مستلزم آموزش، آگاهی و تربیت زنان روستاست که برعهده دهیاران زن قرار دارد.

کارکنان دستگاه‌های اجرایی در قزوین فارغ از نگاه جنسیتی با دهیاران زن تعامل کنند

مدیرکل امور روستایی و شوراهای استانداری قزوین در خصوص نقش دهیاران زن در تحقق اهداف دولت به خبرنگار ایرنا گفت: زنان دهیار در کنار انجام وظایف قانونی خود همانند مردان دهیار، به عنوان الگوی عینی و قابل رویت در مقابل دیدگان زنان روستایی قرار دارند و تاثیر بسیار زیادی در ایجاد انگیزه در زنان و دختران روستایی ایفا می‌کنند.

اکرم نجفی اضافه کرد: ادامه تحصیل، آموزش و مهارت آموزی از موضوعاتی است که زنان دهیار به عنوان الگو برای دختران و زنان دیگر شناخته می‌شوند؛ این موضوع سبب می‌شود تا زنان دهیار همواره توجه ویژه‌ای به توانمندسازی و ارائه خدمات خاص برای بانوان روستای خود داشته باشند.

وی بیان داشت: از آنجائی که انتصاب دهیار از اختیارات شورای اسلامی است، دولت نقش چندانی در انتخاب زنان برای تصدی سمت دهیاری ندارد اما در مواردی که شورای اسلامی یک زن را به عنوان دهیار معرفی می‌کند، روال اداری در کوتاهترین زمان ممکن انجام می‌شود.

نجفی بر حمایت ۱۰۰ درصدی از طرح‌های ویژه و درآمدزا برای زنان دهیار تاکید کرد و گفت: پیگیری و حصول نتیجه در اختصاص تسهیلات یارانه دار به طرحهای اقتصادی با رویکرد اشتغالزایی، پرداخت تسهیلات قرض الحسنه به زنان روستایی از جمله مواردی است که برای حمایت دهیاران زن صورت می‌گیرد.

این مسؤول بیان داشت: جایگاه دهیار به عنوان مدیر اجرایی روستا تعریف و تبیین شده و تعامل دستگاه‌های اجرایی با دهیاران می بایست فارغ از نگاه جنسیتی و صرفاً براساس جایگاه تشکیلاتی و قانونی دهیاری و در راستای حمایت از دهیاران به عنوان حلقه وصل دولت و مردم در کوچکترین واحد تقسیماتی کشور شکل بگیرد.

نجفی خاطرنشان کرد: متاسفانه گاهی پیش آمده که این رویکرد در مدیران و کارکنان دستگاههای اجرایی مورد توجه قرار نمی گیرد و سازمان ها ضمن اینکه بخش زیادی از وظایف قانونی خود را بر دوش دهیاران قرار داده اند، نه تنها در موقع مناسب از همراهی و زحمات دهیاران به طور شایسته قدردانی نمی‌کنند، بلکه گاهاً شاهد رفتارهای نامناسب با دهیاران هستیم که تغییر این نگاه و رفتارها درخواست و مورد تقاضای دهیاران است.

نیم نگاه: صحبت‌های دهیاران زن در روستاهای الموت نشان می‌دهد که جامعه هنوز با دهیار زن بیگانه است و عملکرد و اقدامات آن به خوبی تبیین نشده است؛ بنابراین در اولین اقدام باید رسانه ‌ها به سراغ این زنان رفته و به مطالبات آن‌ها توجه کنند.

بهتر است همایش یا سمیناری با عنوان دهیاران زن در استان قزوین برگزار و با دعوت از این افراد علاوه بر معرفی چهره‌ها، فرصتی برای آموزش و توانمندسازی آن‌ها در دستور کار قرار گیرد.

منبع: ایرنا

انتهای پیام/